wtorek, 4 listopada 2008

Uniwersytet w Krakowie.


Uniwersytet Jagielloński (Akademia Krakowska).

Studium Generale, Akademia Krakowska, Szkoła Główna Koronna, Szkoła Główna Krakowska, Uniwersytet Krakowski, takie nazwy nosiła najstarsza polska uczelnia wyższa, jeden z najstarszych uniwersytetów na świecie, mieszcząca się w Krakowie. Jest ona najlepszym uniwersytetem Polski. Powstał 12 maja 1364 roku z inicjatywy Kazimierza III Wielkiego, pod nazwą Studium Generale, odnowiony i unowocześniony przez Jadwigę Andegaweńską i Władysława II Jagiełłę. W XIX wieku nadano mu nazwę Jagielloński. Był zatem drugim uniwersytetem, po uniwersytecie praskim, który powstał w tej części Europy. Swoją działalność rozpoczął dopiero w 1367, prowadząc wykłady na trzech wydziałach: sztuk wyzwolonych, medycyny i prawa, w tym 5 prawa rzymskiego. Po raz pierwszy w historii studenci prawa mieli odbywać praktyki w sądach. Krakowskie studium generale ukończyło tylko 6 osób na wydziale artium. Niestety rychła śmierć króla w 1370 Węgierskiego doprowadziła do zaniechania jego działalności. Z dorobku naukowego zachowały się kodeksy z 1367 in castro Cracoviensi seu in universitate studii oraz z 1369 per manus cuisdam studentis. W 1400 roku wznowił swoje nauczanie dzięki osobistym zabiegom królowej Jadwigi Andegaweńskiej. Spośród czterech wydziałów najważniejszy był wydział teologiczny. Uniwersytet Jagielloński był pierwszym uniwersytetem w Europie posiadającym samodzielne katedry matematyki i astronomii. W XV i XVI wieku studenci zaczęli coraz częściej wybierać studia za granicą, w Bolonii czy Padwie. Wieki XVII i XVIII pogłębiały tylko kryzys uczelni.
W połowie XVIII wieku pojawiają się pierwsze reformy. Wprowadzone m.in. systematyczne nauczanie języków niemieckiego i francuskiego, wykłady na temat prawa polskiego, geografii i inżynierii wojskowej. W roku 1748 powstaje katedra prawa natury. Otwarto wówczas obserwatorium astronomiczne, kliniki, pierwsze laboratoria, powstał ogród botaniczny. Językiem wykładowym został ostatecznie język polski, a wykłady prowadzone były w duchu filozofii Oświecenia.
Przyznanie autonomii Galicji austro-węgierskiej przyniosło także poprawę sytuacji uniwersytetu. W międzyczasie zmieniono nazwę na Uniwersytet Jagielloński.
Po odzyskaniu niepodległości Uniwersytet Jagielloński był najważniejszym spośród istniejących wówczas pięciu polskich uniwersytetów.
„W roku akademickim 1937/38 na wszystkich wydziałach uniwersytetu wprowadzono zasadę numerus clausus studentów pochodzenia żydowskiego, ograniczając ich liczbę do około 10% ogólnej liczby studiujących.”
Wybuch wojny był najtrudniejszym momentem historii uniwersytetu. 6 listopada 1939, pod pretekstem wykładu, okupanci zaprosili profesorów i asystentów uniwersytetu, spośród których aresztowano 144 i zesłano do obozu koncentracyjnego. Łącznie aresztowano w ramach „Sonderaktion Krakau” 183 osoby, w tym także profesorów.

Wielu z nich udało się przeżyć, łącznie jednak w latach 1939-1945 zginęło 34 profesorów uniwersytetu, w tym także zamordowanych w Katyniu przez Rosjan. W czasie trwania wojny uniwersytet był zamknięty, a jego wyposażenie niszczone. Mimo to zorganizowano nauczanie na Tajnym Uniwersytecie Jagiellońskim, w którym udział brało około 900 studentów. Rektorem tajnego uniwersytetu został profesor Władysław Szafer. Zajęcia prowadziło 140 naukowców.
Od kilku lat w odległości 4 km od centrum powstaje nowy campus uniwersytecki, tzw. Trzeci Kampus, w którym ma się znaleźć najnowsza infrastruktura naukowo-technologiczna.

Absolwentami UJ są m.in.: Tadeusz Boy-Żeleński, Jan Kochanowski, Mikołaj Kopernik, Stanisław Lem, Jan Maria Rokita, Jan III Sobieski, Wisława Szymborska, Karol Wojtyła, Zbigniew Ziobro, Przemysław Babiarz

Ciekawostki:

Na początku XX wieku studiowało na Uniwersytecie Jagiellońskim około 3 tysięcy studentów, w tym także pierwsze kobiety, które mogły podjąć studia dopiero w 1894, najpierw na wydziale farmacji, a później i innych. Legendarną pierwszą studentką pozostaje jednak Nawojka, która podobno używała męskiego przebrania.

W Światowym Rankingu Uniwersytetów plasuje się pomiędzy miejscem 303 a 401

Brak komentarzy:

Bibliografia

  • Baszkiewicz Jan, Młodość Uniwersytetów, Warszawa 1997, wyd. 1, s.7, 9, 11, 13, 21, 23, 25, 27, 31, 33, 35, 37, 39, 41, 63, 65, 73, 75, 165.
  • Ratajczak Tomasz, Księga, nauka, wiara w średniowiecznej Europie, Poznań 2004.
  • Rysunki wykonane ołówkiem techniką światłocienia.
  • zdjęcia pochodzą z www.fotoblog-fotoblog.blogspot.com