Dwie stolice nauki: Paryż i Bolonia.
Najstarsze uniwersytety uważały się za najlepsze. Zwłaszcza Paryż i Bolonia odmawiały
Innym uczelniom najwyższych godności i powagi, monopolizując je zazdrośnie.
Doktoratom innych uniwersytetów nie przyznawały równorzędnych wartości z własnymi.
Paryż i Bolonia stworzyły dwa wzory ustrojowe, które potem naśladowały inne uczelnie.
Chwałę Paryża głosili już w XII wieku stuleci, którzy tu zdobywali wiedzę.

W tym samym okresie Bolonia stanowiła niemniej sławy ośrodek uniwersyteckiej nauki prawa. Bononia-tak powszechnie nazywano miasto , które przed powstaniem studium nie wyróżniało się niczym szczególnym. Dodać trzeba , ze Bolonia nie była tylko siedziba jednego z dwu najszacowniejszych uniwersytetów, ale także ośrodkiem rzemiosła i handlu.

Związanych ściśle z praca naukowa. Tu znajdowało się największe w Europie centrum produkcji książek, Tu pracowały setki kopistów, introligatorów, miniaturzystów, wytwórców pergaminu i księgarzy. Stad eksportowano książki , rzecz jasna rękopiśmienne, do całej Europy.